تیره چکاوک-alaudidae(تعداد گونه ها :17)

پرندگانی هستند خوش آواز با پر و بال رگه‌رگه و قهوه‌ای رنگ که اغلب در حال پرواز می خوانند

روی زمین بیشتر راه می روند و یا می دوند . معمولا ناخن انگشت عقبی پای آنها دراز ،

راست و نوک‌تیز است . اغلب به‌طور دسته‌جمعی دیده می شوند . جز در موارد استثتایی نر و ماده آنها همشکل است . روی زمین آشیانه می سازند . از دانه‌ها ، حشرات و نرم‌تنان تغذیه می کنند .!

تیره چلچله-hirundinidae(تعداد گونه ها :6)

پرندگانی هستند کوچک و باریک‌جثه ، با گردنی کوتاه ، بال‌های خیلی دراز و نوک‌تیز ، دم دوشاخه ، منقار کوتاه و سخت ، دهان گشاد و پاهای کوچک و ضعیف . پروازی زیبا و سریع دارند و پرندگانی اجتماعی هستند . اغلب به‌صورت گله‌های بزرگ و مختلط دیده می شوند . نر و ماده آنها همشکل است .

روی صخره‌ها یا در ساختمان‌ها لانه‌های گلی می سازند ( به‌جز چلچله رودخانه‌ای ) .

غذای عمده آنها شامل حشرات است که در حین پرواز با مهارت خاصی به شکار آنها می پردازند.

تیره دم جنبانک-motacillidae(تعداد گونه ها :11)

دم جنبانک ها پرندگانی هستند کوچک با جثه‌ای نسبتا باریک و دم‌دراز ، پروازی قوی دارند ،  ولی روی زمین راه می روند و تغذیه می کنند و یا می دوند . پپت‌ها قهوه‌ای رنگ و رگه‌رگه هستند و اغلب شاهپرهای کناری دمشان سفید است . شکل ظاهری و عادات آنها اغلب به چکاوک‌ها شباهت دارد ، مانند پرواز موجی ، خواندن در حال پرواز ، راه رفتن و دویدن و پرهیز از نشستن روی درخت .
صدای آنها در تشخیص اهمیت زیادی دارد . نر و ماده آنها همشکل است و روی زمین لانه می سازند .
دم جنبانک‌ها بدنی باریکتر و دمی درازتر از پپت‌ها دارند با منقار و پاهای نازک و اغلب پر و بال آنها طرح مشخص دارد و دم خود را مرتبا بالا و پایین می کنند . پرواز آنها توام با جهش‌های خاصی است ، در خارج از فصل زادوولد به طور دسته‌جمعی دیده می شوند ، روی زمین یا در شکاف سنگ‌ها لانه می سازند .
پرندگان این خانواده از حشرات ، عنکبوت‌ها ، نرم‌تنان و بعضی مواد گیاهی تغذیه می کنند .

تیره بلبل خرمایان-pycnonotidae(تعداد گونه ها :1)

تیره سنگ چشم-laniidae(تعداد گونه ها :9)

پرندگانی هستند با طرح مشخص پروبال ، منقار قلاب مانند ، پاهای قوی و چنگالهای تیز که رفتارشان شبیه پرندگان شکارگیر است . اغلب روی جاهای بلند با قمتی راست در انتظار شکار می نشینند و طمعمه خود را روی بوته های خار میخکوب و آویزان می کنند ، پروازی پرتوان و موجی دارند .
تک‌زی هستند ، نر و ماده آنها تقریبا همشکل است ( جز در سنگ چشم پشت سرخ )
روی بوته یا درخت لانه می سازند و از حشرات ، خزندگان ، پرندگان و پستانداران کوچک تغذیه می کنند .

تیره بال لاکی-bombycillidae(تعداد گونه ها :1)

مشخصهٔ این پرنده، پرهای نرم و ابریشم مانند آن است و معنای نام علمی آن نیز دم ابریشمی می‌باشد. نوک برخی از شاهپرهای بال‌لاکی قرمز است و در بال‌لاکی‌های بوهمی و سدری به رنگ قرمز لاکی می‌باشد. پاهای پرنده کوتاه و قوی بوده و بال‌ها و کاکلشان نوک‌تیز می‌باشد. پاها، چشم‌ها و نوک پرنده تیره رنگ است و خطی سیاه از میان چشمها عبور میکند. پرهای پایین نوک نیز سیاهرنگ می‌باشد. دم بال لاکی کوتاه است و انتهای مربع مانند آن زرد و یا قرمز می باشد.
بال‌لاکی‌ها پرندگانی شاخه‌نشین هستند و در جنگل‌های شمالی زندگی می‌کنند. غذای اصلی آنها را از آغاز فصل تابستان تا شروع بهار، میوه‌های فصلی همچون توت فرنگی، توت، تمشک، گیلاس، انگور و زغال اخته تشکیل می‌دهد. در فصل بهار نیز از شیرهُ جوانه و خود گل‌ها تغذیه می‌کنند. این پرندگان در زمان‌های گرمتر از سال به شکار حشرات نیز می‌پردازند و معمولاً لانه‌هایشان را یا در مناطقی که میوهٔ فراوان دارد بنا می‌کنند یا آنها را در نزدیکی آب می سازند تا بتوانند حشرات در حال پرواز در آنجا را شکار کنند.

تیره میوه خور-hypocoliidae(تعداد گونه ها :1)

تیره زیر آبروک-cinclidae(تعداد گونه ها :1)

تنها یک جنس و یک گونه از این تیره در ایران دیده می شود.این پرنده در حالیکه روی سنگی در وسط رودخانه می نشیند ، مرتبا به طور متناوب سر و دم خود را بالا و پایین می کند ، به داخل آب می پرد و در زیر آب راه می رود و یا شنا می کند، و به منظور تغذیه از کف رودخانه ، زیر آب باقی می ماند .
هم روی آب و هم زیر آب شنا می کند . پروازش معمولا در ارتفاع کم ، سریع ، مستقیم و در مسیر جویبار‌ها و رودخانه‌ها است .
این پرنده تک‌زی است و در سراسر سال در مسیر معینی از یک رودخانه باقی می ماند و تغییر محل نمی دهد .

تیره الیکایی-troglodytidae(تعداد گونه ها :1)

 این تیره پرندگانی کوچک و پرتحرک، که اغلب در لابلای بوته ها و شاخ و برگ های روی زمین به سر می برند، در بر می گیرد.
الیکایی‌ها حشره‌خوارند و از حشرات مختلف و عنکبوت‌ها تغذیه می‌کنند اما ماهی، مارمولک و جوندگان کوچک نیز غذای آنها را تشکیل می‌دهد.
گونه‌های مختلف الیکایی در طیف وسیعی از زیستگاه‌ها شامل مناطق خشک و کم‌درخت تا مناطق مرطوب و جنگل‌های بارانی زندگی می‌کنند. بیشتر الیکایی‌هایی در نزدیکی سطح زمین و در زیر گیاهان و یا تخته سنگ‌ها دیده می‌شوند اما گونه‌های دیگری از این پرنده نیز هستند در که مکان‌های بلند زندگی می‌کنند.
محدودهٔ زیستی الیکایی در ایران، دامنه‌های شمالی و مرطوب رشته کوه‌های البرز می‌باشد اما این پرنده در ۱۳۸۶ در ارتفاعات شمال تهران و در پارک جمشیدیه نیز مشاهده شده‌است.

تیره صعوه-prunellidae(تعداد گونه ها :4)

پرندگانی هستند گنجشک مانند ولی منقارشان باریک و نوک‌تیز است . بیشتر روی زمین تغذیه می کنند و به طرز خاصی راه می روند ، معمولا دم و بال‌های خود را تکان می دهند
پروازشان قوی و سریع ، ولی کوتاه مدت است ، آرام و کم‌پیدا هستند . نر و ماده آنها همشکل است ، روی بوته‌ها و یا بین سنگ‌ها لانه می سازند . از حشرات و بی‌مهره‌گان کوچک تغذیه می کنند ، در زمستان میوه‌های سته یا دانه می خورند

تیره توکا-turdidae(تعداد گونه ها :34)

پرندگانی هستند ، غالبا رنگارنگ و با قامتی نسبتا راست که در بین آنها بهترین پرندگان آواز خوان وجود دارد

منقاری باریک و یا نسبتا باریک دارند. پاهای آنها قوی‌ست ، این خانواده دارای گونه‌های زیاد و نسبتا نا متجانسی‌ست و شامل چک‌ها ، دم سرخ‌ها ، بلبل‌ها و توکا‌ها می باشد .

تیره لیکو-timaliidae(تعداد گونه ها :2)

لیکوها با دم دراز و پروبال قهوه‌ای رگه‌رگه مشخص می شوند ، پاهای قوی دارند ،  منقارشان نیز قوی و قدری خمیده است .   تقریبا همیشه به صورت دسته‌های کوچک دیده می شوند که دائما در میان درخت‌ها و بوته‌ها

و یا روی زمین در حرکت هستند . روی زمین معمولا با جست‌های کوچک جابجا می شوند . پرواز خوبی ندارند . نر و ماده آنها همشکل است . بیشتر از حشرات تغذیه می کنند .

تیره سسک-sylviidae(تعداد گونه ها :36)

پرندگانی هستند کوچک ، پر جنب و جوش و حشره‌خوار ، با منقار باریک و متناسب با رژیم غذایی آنها . بسیاری از آنها فاقد نشانه‌های تشخیص واضح می باشند . پر و بالشان به سرعت فرسایش پیدا می کند و بر اثر تغییر رنگ تشخیص آنها دشوارتر می شود . صدا و رفتارشان وسیله مهمی برای شناخت آنها در طبیعت است . معمولا در بین بوته‌های کوتاه ، روی زمین یا در نزدیکی زمین و یا در نیزارها ( جنس Sylvia ) .

از حشرات ، عنکبوت‌ها و حلزون‌ها تغذیه می کنند .!

تیره سسک تاج طلایی-regulidae(تعداد گونه ها :1)

تیره مگس گیر-muscicapidae(تعداد گونه ها :4)

پرندگانی هستند کوچک و بیشتر درخت زی که منقاری نسبتا تخت با قاعده پهن دارند اغلب با بدنی راست در جاهای بلند می نشینند و از آنجا به دنبال حشرات به پرواز در می‌آیند و پس از شکار آنها در هوا یا در روی زمین معمولا به همان نقطه اول باز می گردند تک‌زی هستند ؛ جز در مگس‌گیر خالدار ؛ نر و ماده آنها همشکل نیست ، در سوراخ ها ، یا روی درخت‌ها لانه می سازند ، از حشرات و عنکبوت‌ها تغذیه می کنند.

تیره دم دراز چرخ ریسک-aegithalidae(تعداد گونه ها :1)

 این تیره، پرندگانی کوچک با دم دراز و شبیه چرخ ریسک ها را در بر می گیرد. پر جنب و جوش و بدون توقف بوده و اغلب لابلای درختان در حال حرکت اند و هر دو جنس شبیه هم اند.
از این خانواده تنها یک گونه در ایران زندگی می کند

تیره پشت بلوطی چرخ ریسک-remizidae(تعداد گونه ها :1)

این تیره، پرندگانی به رنگ های متفاوت خاکستری، سفید، قهوه ای و بی رنگ، که نر و ماده آن همشکل اند، را در بر می گیرد.

این پرنده در درختان، خصوصا بید و صنوبر و گز در مناطق تالابی ، بیشه‌ها ، کنار رودخانه‌ها ، نیزارهای ساحلی و گاهی در نقاط خشک . لانه تخم مرغی شکل خود را که مدخلی قیف مانند دارد ، بطور آویزان به شاخه‌های بیرونی بوته‌ها یا درخت‌ها و یا نیزار‌ها می سازد و دهانه ورودیش در بالا قرار می گیرد .

تیره نیزار چرخ ریسک-panuridae(تعداد گونه ها :1)

 پرنده ای ست کوچک با سطح پشتی و دم دراز خاکی رنگ و سطح شکمی خاکستری مایل به صورتی . نر آن دارای سر خاکستری با سبیل های سیاه جالب توجه است و پوشپرهای بال و کناره های دمش تیره رنگ می باشد . این پرنده با بال زدن های سریع در حالی که دم را شل و آویزان می گیرد ، پرواز می کند ، در نیزارها حرکات آکروباتیک انجام می دهد .
از این خانواده یک گونه در ایران زندگی می کند.

تیره چرخ ریسک-paridae(تعداد گونه ها :7)

پرندگانی هستند کوچک ، درخت‌زی و خیلی پرجنب و جوش ، با منقار کوتاه و پاهای کوتاه و نیرومند
پروازی ضعیف دارند ، در زمستان اغلب به صورت گله‌های مختلط دیده می شوند
نر و ماده آنها معمولا همشکل است ، بیشتر آنها در سوراخ‌ها ؛ روی درختان و یا بوته‌ها لانه می سازند .
غذای آنها بیشتر از حشرات و بعضی بی‌مهره‌گان است ، گاهی از دانه‌ها نیز تغذیه می کنند .

تیره کمرکولی-sittidae(تعداد گونه ها :3)

کمر کولی ها مانند دارکوب‌های کوچکی بنظر می آیند ، ولی روی درخت‌ها و صخره‌ها بدون آن که از دم خود به عنوان تکیه‌گاه استفاده کنند ، هم در جهت بالا و هم در جهت پائین حرکت می کنند . سر بزرگ ، منقاری قوی ، پاهای کوتاه با پنجه‌های بلند و بالهای نسبتا بلند و نوک‌تیز دارند . تکزی هستند . پروازی موجی دارند . نر و ماده آنها همشکل است .
در سوراخ‌ها و یا شکاف درختان و صخره ها آشیانه می سازند .
تنها پرندگانی هستند که عادت دارند از درخت پایین بیایند (به حالت راه رفتن روی درخت).
از حشرات، نرم تنان،  دانه‌ها و مغز گیاهان تغذیه می کنند .
دانه های سخت را به درون شکاف درخت برده و با منقارشان ضربه های محکمی بر آن وراد کرده و سپس خرد و مغز آن را می خورند.

تیره دیوار خزک-tichodromadidae(تعداد گونه ها :1)

در حالی که روی صخره‌ها و یا در ساختمان‌های متروک به دنبال غذا می گردد ، بالهای پهن خود را مرتبا تکان می دهد . پرنده نابالغ شبیه پرنده بالغ زمستانی ، ولی قهوه‌ای رنگ است و منقاری راست‌تر دارد .

تیره دارخزک-certhiidae(تعداد گونه ها :1)

دارخزک در جنگل‌ها، پارک‌ها و باغ‌های کهن نیم‌کره شمالی زمین و هم‌چنین در آفریقای سیاه زندگی می‌کند. لانه‌اش را زیر پوست جدا شده درخت، شکاف تنه درخت‌ها و یا در پشت پیچک‌ها می‌سازد. دارخزک از جمله پرندگان بومی ایران است و در مناطق جنگلی شمال ایران و ارسباران زندگی می کند.
از این خانواده فقط یک گونه در ایران به نام دارخزک اوراسیایی زندگی می کند.

تیره شهدخوار-nectariniidae(تعداد گونه ها :1)

این تیره، پرندگانی کوچک هستند شبیه مرغ مگس با پر و بال رنگین درخشان و منقار نیزه مانند و خمیده رو به پایین را در بر می گیرد. این پرندگان در هنگام تغذیه با بال زدن زنبور مانند، به حالت درجا بال زنی، به داخل گل ها رفته و پس از نوشیدن شهد گل، مجددا"، به عکس بال زده، از درون گل خارج شده، به سوی گل های دیگر می روند.
سوخت و ساز این پرندگان بسیار بالا بوده و توقف و آغاز حرکتشان برای تغذیه از موضوعات جالب توجه در زندگی این پرندگان است.
این تیره از کوچک ترین پرندگان دنیا به شمار می روند.

تیره زردپره-Emberizidae(تعداد گونه ها :4)

زردپره ها پرندگانی هستند دانه‌خوار و به اندازه گنجشک با منقار کوتاه و در قاعده کلفت که اغلب در فضای باز دیده می شوند ، نرهای آنها معمولا خوشرنگ‌تر از ماده‌های آنها است و پر و بالشان طرح مشخص‌تری دارد . بعضی از گونه‌ها در خارج از فصل زادوولد ، به‌طور دسته‌جمعی دیده می شوند.
سریع پرواز هستند و به صورت موجی پرواز می کنند.
بیشتر گونه‌ها از مناطق مسکونی دوری می کنند . نر و ماده آنها غالبا همشکل نیست .
روی درخت‌ها بوته‌ها و زمین و یا در شکاف‌ها لانه می سازند .

تیره سهره -fringillidae(تعداد گونه ها :17)

این تیره از پرندگان، پرندگانی کوچک با منقاری سخت، دانه خوار و اجتماعی هستند.

عمدتا در مناطق جنگلی تواید مثل می کنند و پروازی موجی شکل دارند و آوازشان از زرده پره ها دلنشین تر است.

تیره استریلدیده-estrildidae(تعداد گونه ها :0)

تیره گنجشک-passeridae(تعداد گونه ها :4)

پرندگانی هستند کوچک با منقار کلفت و مخروطی و پاهای نسبتا کوتاه که اغلب پرو بال آنها رنگارنگ نیست . بیشتر آنها اجتماعی هستند و به طور دسته جمعی نیز زادو ولد می کنند . پروازی قوی دارند . نر و ماده آنها غالبا همشکل نیست . در سوراخها ، روی درختان و با صخره ها لانه می سازند . غذای آنها بیشتر دانه ها و مواد گیاهی است . گاهی از مواد حیوانی نیز تغذیه می کنند .

تیره سار-sturnidae(تعداد گونه ها :3)

پرندگانی هستند خیلی اجتماعی و بسیار پر سروصدا که اغلب صدای پرندگان دیگر را تقلید می کنند  جثه پر ، دم کوتاه و منقار دراز و نوک‌تیز دارند .

پروازشان سریع و مستقیم است ، نر و ماده آنها همشکل است ، در میان سوراخ‌ها لانه می سازند .

پرندگانی همه‌چیز خوار هستند .

تیره بوجانگاییان-dicruridae(تعداد گونه ها :0)

تیره پری شاهرخ-oriolidae(تعداد گونه ها :1)

پرندگانی هستند زیبا و آواز خوان، با جثه ای به اندازه سار و درخت زی هستند

این پرندگان از میوه درختان و حشرات تغذیه می کنند

پروازش سریع و موجی است ، با نشیب و فرازهای طولانی که با یک اوج گرفتن خاص روی شاخه می نشیند
در پرواز دم نسبتا کوتاه آمده و شبیه دارکوب ها پروازش اندکی موجی شکل است که با کج کردن بال ها  حالت پروازش تغییر می کند.
معمولا نزدیک به نوک درخت ، خود را در بین شاخ و برگ پنهان می کند .

تیره کلاغ-corvidae(تعداد گونه ها :13)

باهوش‌ترین پرنده

براساس تحقیقات یک دانشمند کانادائی، کلاغ‌ها در عالم طیور مغز متفکر به‌حساب می‌آیند. مقیاس ضریب هوشی پرندگان بر اساس تعدد شیوه‌های ابتکار آمیزی که هر پرنده برای دستیابی به غذا در طبیعت نشان داده تنظیم شده است. در این تحقیق همچنین بعد از کلاغ‌ها از لاشخورهائی نام برده شده که در حاشیه میادین مین منتظر تکه تکه شدن قربانیان خود می‌مانده‌اند. نتایج این تحقیق در یک کنفرانس علمی در شهر واشنگتن عرضه شد.

این تیره شامل بزرگترین پرندگان گنجشکسان است . بالها و پاهای نیرومند دارند ، منقار آنها نسبتا بلند و قوی است . پرندگانی اجتماعی هستند و پروازی پرتوان دارند و اغلب گستاخ و جنگجو می باشند .
نر و ماده آنها همشکل است و روی درخت‌ها و صخره‌ها و در سوراخ‌ها اشیانه می سازند .
همه‌چیز خوارند و اغلب تخم‌ها و جوجه‌های پرندگان دیگر را می ربایند .