گیلانشاه خالدار منقرض شد

گیلانشاه خالدار (Slender-billed Curlew)، یکی از گونه‌های پرندگان مهاجر، به‌تازگی منقرض اعلام شده است. این پرنده که زمانی در تالاب‌های اروپا، آسیا و شمال آفریقا مشاهده می‌شد، به دلیل تخریب زیستگاه، شکار بی‌رویه و تغییرات آب‌وهوایی به تدریج تعدادش کاهش یافت و دیگر اثری از آن در طبیعت یافت نشده است. آخرین مشاهده قطعی این پرنده به سال ۱۹۹۵ بازمی‌گردد، و تلاش‌های گسترده برای یافتن نمونه‌هایی زنده از آن در دو دهه اخیر بی‌نتیجه بوده است.

این پرنده به عنوان یکی از گونه‌های در خطر انقراض در لیست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) ثبت شده بود و پژوهشگران امیدوار بودند که با حفاظت از زیستگاه‌ها و کاهش تهدیدها، بتوانند بقای آن را تضمین کنند. اما با گذشت زمان و نبود شواهدی از زنده بودن آن، انقراض رسمی این گونه تأیید شد.

گیلانشاه خالدار (Numenius tenuirostris) پرنده‌ای از خانواده آبچلیک‌ها است که به دلیل انقراض احتمالی‌اش بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این پرنده متوسط‌جثه با طول 36-41 سانتی‌متر و بال‌هایی به طول 77-88 سانتی‌متر، ظاهری شبیه به گیلانشاه‌های دیگر دارد اما نشانه‌هایی همچون خال‌های گرد یا قلبی‌شکل روی پهلوها، زیر بال‌های سفید، و منقاری کوتاه‌تر و باریک‌تر از دیگر گونه‌ها، آن را متمایز می‌کند.

زیستگاه و توزیع جغرافیایی

گیلانشاه خالدار در گذشته در باتلاق‌ها و جنگل‌های تایگا در سیبری تخم‌گذاری می‌کرد و در زمستان به مناطق مرطوب مدیترانه، شامل ایران، مهاجرت می‌کرد. این پرنده همچنین در بخش‌هایی از اروپا، آفریقا و آسیا دیده شده است، اما از سال 1995 هیچ مشاهده ثبت‌شده‌ای از این پرنده وجود نداشته است. تنها لانه شناخته‌شده این گونه در سال 1924 در سیبری کشف شد، و اطلاعاتی از زیستگاه‌های تولیدمثل جدید آن در دست نیست.

عوامل تهدید و کاهش جمعیت و انقراض

دلایل اصلی انقراض این پرنده شامل شکار بی‌رویه در زمستان‌گذرانی، از دست دادن زیستگاه‌ها به دلیل کشاورزی و توسعه، و آلودگی محیطی (مانند نشت نفت) است. با اینکه برخی مناطق تایگا هنوز برای تولیدمثل مناسب هستند، به نظر می‌رسد گیلانشاه خالدار نتوانسته به اندازه کافی تولیدمثل موفقی داشته باشد.

وضعیت فعلی

طبق برآوردها هیچ مشاهده معتبری از این پرنده از سال 2004 به بعد وجود ندارد. به همین دلیل، گیلانشاه خالدار به احتمال زیاد منقرض شده است، هرچند برخی پژوهشگران احتمال پنهان‌ماندن این گونه در مناطق دورافتاده را مطرح می‌کنند.